Zwiększanie i ograniczanie dopływu światła naturalnego

Światło dzienne odgrywa zasadniczą rolę w „zdrowym domu”. Trzeba zdawać sobie sprawę, że prawie w każdym pomieszczeniu można zwiększyć dopływ naturalnego światła, dzięki czemu można ograniczyć korzystanie ze sztucznego oświetlenia. Ilość światła przenikająca do środka w dużej mierze uzależniona jest od pory roku i warunków klimatycznych. Domy w strefie umiarkowanej bardzo często narażone są na niedobór światła, podczas gdy w klimacie tropikalnym pojawia się problem z jego nadmiarem. Nowo budowane domy zaprojektowane są w sposób dający możliwość zwiększenia dostępu światła w razie potrzeby, natomiast budynki starego typu rzadko mogą zadowolić nasze współczesne oczekiwania w tym zakresie. Należy wówczas poczynić starania w celu zwiększenia dopływu światła w pomieszczeniach najbardziej tego potrzebujących – usytuowanych po północnej stronie, nadmiernie ocienionych, umieszczonych w piwnicy lub na parterze.

Aby zapewnić w domu jak największą operację światła dziennego, należy umiejscowić sypialnie, kuchnię i jadalnię po wschodniej stronie domu, a pokój dzienny, werandę czy cieplarnię od strony południowej lub zachodniej. Spiżarnie i inne pomieszczenia gospodarcze powinny znajdować się od strony północnej.

Jak zwiększyć dopływ światła

Poniższe rady przeznaczone są głównie dla osób mieszkających w strefach klimatycznych, gdzie w części roku występuje niedobór światła naturalnego. Może się jednak zdarzyć, że podobne kłopoty wystąpią również w cieplejszych regionach; niektóre pomieszczenia ze względu na lokalizację bądź nadmierne zacienienie wymagają tam też doświetlenia.

• Aby zwiększyć operacje światła poprzez odbicie, stosuj na zewnątrz, gdzie tylko możliwe, jak najjaśniejsze barwy; pomaluj na biało ogrodzenie, zewnętrzną część parapetów, ściany zewnętrzne i przylegające bezpośrednio do okien.

W ogródku można założyć oczko wodne lub w wypadku większego obszaru – staw. Podetnij krzaki i gałęzie przesłaniające okna.

• Większe odbicie światła wewnątrz domu również możesz uzyskać przez zastosowanie jasnych kolorów. Kremowe lub białe ściany, meble, wykładzina dywanowa, zasłony spowodują, że pokój będzie wydawał się przestronniejszy i pełen słońca. Dobrze jest też umieścić lustra wewnątrz pomieszczenia.

• Oświetlenie będzie też lepsze, jeśli okna będą czyste i nie zasłonięte przedmiotami, a zwłaszcza zasłonami, które muszą być tak zawieszone, by można było okno całkowicie odsłonić. Doświetlenie poprawi również wykonanie otworu okiennego (zrobienie glifu). Można też umieścić wokół okien lustra lub inne powierzchnie odbijające.

• Jeżeli przeprowadzasz gruntowny remont, pomyśl o wymianie okien. Więcej światła dają okna wydłużone niż szerokie -zyskuje się także lepszą perspektywę.

• Zainstaluj nowe okna tak, by zapewniały jak najlepsze oświetlenie dzienne. Bardziej skuteczne jest oświetlenie z góry – przez okna w dachu lub świetliki. Wysoko umieszczone okna wykuszowe dobrze oświetlają wnętrze pomieszczenia i powodują, że pierwotnie ciemne pokoje stają się słoneczne. Przez odpowiednie usytuowanie okien uzyskuje się dobre nasłonecznienie; należy przy tym zwrócić uwagę na ilość ultrafioletu dostającą się do wnętrza i na ograniczenie blasku, a także na korzyści, jakie daje Słońce.

• Zainstaluj rodzaj „reflektora” (mały okrągły świetlik dający skoncentrowany snop światła), który oświetli światłem dziennym niższe poziomy.

• Aby zapewnić dostateczny dopływ światła zimą, w pobliżu okien od strony słonecznej sadź wyłącznie drzewa i krzewy liściaste. W lecie dają pożądany cień, a zimą nie będą ograniczać dostępu światła. Przy instalowaniu nowych okien trzeba pamiętać, że zwiększenie przeszklonych powierzchni powoduje większe ubytki ciepła. Trzeba zachować tu pewną równowagę. Dodatkowe okna mogą też zmienić fasadę budynku i może to wymagać zgody władz budowlanych. Nim dokonasz jakichkolwiek zmian, musisz pamiętać o wcześniejszym planie zagospodarowania pomieszczeń – dodatkowe przeszklenia powodują zmniejszenie powierzchni wykorzystywanej do ustawienia mebli (zmniejszają „ustawność” pokoju).

Jak ograniczyć nasłonecznienie

Problem ten dotyczy przede wszystkim mieszkańców stref gorących, o dużym nasłonecznieniu. W krajach położonych w strefie umiarkowanej dążenie do ograniczenia dopływu słońca może być potrzebne jedynie w porze południowej w okresie letnich upałów.

• Zastosuj wokół domu elementy ocieniające i zmniejszające blask słońca – wysunięte okapy dachowe, werandy od strony słonecznej, zacienione świetliki, markizy, rolety, żaluzje, przyciemnione bądź matowe szyby lub okiennice; możesz też posadzić ocieniające dom drzewa, krzewy i pnącza.

• Zredukuj wielkość i liczbę okien o bezpośrednim nasłonecznieniu (uzależnij to od kierunku wiejącego wiatru); staraj się korzystać ze światła rozproszonego i odbitego. Można dzięki temu uzyskać mniejsze nagrzewanie wnętrza domu – jest to główna zasada ograniczenia nasłonecznienia tradycyjnych japońskich domów.

Blask

Aby uniknąć oślepiającego blasku słońca, należy zmniejszyć kontrast pomiędzy światłem padającym z zewnątrz i oświetleniem panującym wewnątrz pomieszczenia. Umieszczenie okien na naprzeciwległych ścianach powoduje pełne doświetlenie pomieszczenia i znacznie ogranicza to nieprzyjemne zjawisko. Ściany przy oknach powinny być pomalowane na jasne kolory; także jasne, stonowane kolory (mebli, dywanów, zasłon itp.) powinny dominować we wnętrzu. Zmniejszenie blasku uzyskuje się też przez ograniczenie bezpośredniego światła słonecznego przez zastosowanie żaluzji, markiz itp.