Farby olejne

Większość farb olejnych produkuje się obecnie z dodatkiem syntetycznej żywicy alkidowej lub epoksydowej oraz benzyny lakowej (produkt naftowy, który zajął miejsce terpentyny). Niektóre farby zawierają dodatek substancji syntetycznych, pozwalających uzyskać powłoki o większym połysku. Coraz więcej farb niespływających zawiera poliuretany. Nowe syntetyczne farby i lakiery tworzą mikroporowate powłoki pozwalające „oddychać” drewnianej, kamiennej czy gipsowej powierzchni, zapobiegając gromadzeniu się wilgoci i gniciu.

Farby wodne

Farby wodne są zawiesinami pigmentów w wodzie. Należy do nich na przykład mleko wapienne – zawiesina wapna. Farby wodne są łatwe w użyciu i nadają się do pokrywania dużych powierzchni ścian i sufitów, szybko wysychają i nie mają przykrego zapachu podczas stosowania, niestety, uzyskane powłoki łatwo się łuszczą i nie są ani trwale, ani zmywalne.

Udoskonalone farby wodne, w których substancję błonotwórczą jest klej zwierzęcy lub roślinny albo kazeina (białko mleka) dają w efekcie powłoki gładkie i matowe, zmywalne i wystarczająco trwałe, by farby te mogły być stosowane na ścianach zewnętrznych. Farba wapienna ma naturalne właściwości bakteriobójcze i doskonale nadaje się do użycia tam, gdzie trzymana jest żywność -pod warunkiem, że ściany są suche.

Można samemu zrobić farbę wodną, mieszając mleko wapienne czy emulsję kazeinową z pigmentami używanymi przez artystów. W przeciwieństwie do farb olejnych, farby wodne są higroskopijne i pozwalają powierzchniom oddychać; można je kłaść na tynk, zanim całkowicie wyschnie.

Wybór farb i lakierów

Pragnąc urządzić sobie dom, który byłby przyjazny ludziom i otaczającemu środowisku, bardzo często popadamy w sprzeczności. Do budowy stosujemy same zdrowe materiały, kładziemy drewnianą podłogę, boazerię, po czym szybko psujemy cały efekt, stosując toksyczne farby i lakiery. W rezultacie cały wysiłek idzie na nic, z takim trudem stawiane ściany nie spełniają swojego zasadniczego zadania – nie zapewniają nam właściwej wymiany powietrza – nie „oddychają”.

Drewno, zarówno nowe, jak i odzyskane, powinno się zabezpieczać tylko olejem lnianym i woskiem, a na zewnątrz – farbami i lakierami na bazie naturalnych żywic i oleju lnianego. Wnętrza najlepiej wykańczać kamieniem i zmywalnymi tynkami wapiennymi oraz naturalnymi farbami. Ściany można wyłożyć papierowymi tapetami (przyklejanymi klejem roślinnym) lub pomalować farbami wodnymi z dodatkiem naturalnych pigmentów.

Unikaj farb olejnych, a jeśli już ich użyjesz, zastosuj środki ostrożności; maluj przy cieplej i suchej pogodzie, gdy można otworzyć szeroko drzwi i okna. Unikaj zwłaszcza farb w rozpylaczu i środków chemicznych do zdejmowania starych powłok. Używaj bezwonnych farb wodnych, farb pochodzących z wytwórni, które używają najmniej szkodliwych dla środowiska żywic i pigmentów.

Rozcieńczalniki i zmywacze

Terpentyna, otrzymywana przez destylację z żywicy uzyskiwanej z kory niektórych gatunków drzew iglastych, była podstawowym rozcieńczalnikiem farb olejnych; obecnie została zastąpiona przez syntetyczne, łatwo palne ciecze, pochodzące z przeróbki ropy naftowej, znane jako substytut terpentyny lub benzyna (lakowa). Zmywacze farby zawierają bardzo niebezpieczne rozpuszczalniki, na przykład dichlorometan, który wydziela trujące opary i powoduje oparzenia skóry. Należy unikać produktów zawierających te składniki, ale jeżeli nie ma innego wyjścia – korzystać z nich na zewnątrz, a wewnątrz jedynie przy zapewnieniu dobrej wentylacji.

Naturalne farby i lakiery

Delikatne kolory, mile zapachy i zdrowe środowisko, to niektóre korzyści płynące z używania farb, lakierów i wosków uzyskiwanych z naturalnych składników roślinnych i mineralnych. Wiele naturalnych pigmentów uzyskuje się z różnych części roślin: korzeni (marzanna), kory (dąb), liści (brzoza), łodyg (rezeda), kwiatów (rumianek, krokus) i owoców (orzech włoski).

Rośliny dostarczają także innych składników do produkcji farb: żywic, olejów, skrobi i wosków, z ich charakterystycznymi zapachami. Olej lniany jest naprawdę uniwersalny – nadaje się do użycia wewnątrz i na zewnątrz. Świetnie impregnuje drewno, czyniąc je odpornym na wilgoć. Surowy olej lniany długo schnie, jest więc często gotowany i mieszany z substancjami ułatwiającymi schnięcie (zwanymi sykatywami lub suszkami).

Naturalne lakiery są mieszaniną żywicy modrzewiowej czy kopalu z pachnącym olejem terpentynowym i pigmentami. Są one mniej trwale niż lakiery syntetyczne, ale odznaczają się większą głębią koloru, przyjemnym zapachem i pozwalają drewnianym powierzchniom oddychać. Wosk pszczeli nadaje blasku i złotych tonów wszystkim typom powierzchni drewnianych wewnątrz domu. Jest także antystatyczny, a jego zapach poprawia atmosferę pokoju.