Tynk

Pierwsze osady składały się z chat wykonanych z drewna, trzciny, kamienia lub bloków glinianych, wykończonych grubą warstwą tynku z mułu, gliny lub tynku wapiennego, wiązanego pociętą słomą, sierścią i piórami zwierząt lub krowim łajnem. Starożytni architekci greccy i rzymscy stosowali tynk jako warstwę ochronną akweduktów. W Meksyku w pierwszych wiekach naszej ery Majowie ozdabiali domy barwnymi freskami i płaskorzeźbami w tynku, a do dzisiaj domy afrykańskie są upiększane dekoracyjnymi wzorami w glinianym tynku. W Europie domy o szkielecie drewnianym i domki ze ścianami z plecionki oblepionej gliną były także pokryte wapienną zaprawą. Jako dodatkowa ochrona przed złą pogodą, zewnętrzna elewacja była pokryta warstwą wapna, wapna z łojem lub olejem lnianym albo warstwą farby w jasnym kolorze.

W XVI-XVII wieku gładkie ściany z tynkiem ozdabiane były wzorami dekoracyjnymi w postaci sztukaterii, wyrytej w mokrym tynku lub wykonanej techniką narzutową jako barwne płaskorzeźby. Modna w okresie renesansu technika sgraffito polegała na pokryciu muru kilkoma warstwami zabarwionego tynku i następnie zeskrobywaniu warstw wierzchnich według określonego wzoru. Późniejsza technika obrzucania betonowych ścian była znacznie mniej efektowna – szarawa mieszanina okruchów kamieni, żwiru, grubego piachu, wapna i cementu dawała po prostu szorstką, ochronną powierzchnię.

Współczesne zaprawy tynkarskie, tworzące po wyschnięciu tynk (wyprawę), są mieszaniną spoiwa mineralnego, piasku i wody. Mogą być cementowe, cementowo–wapienne, cementowo-gliniane, wapienne, gipsowe, gipso-wo-wapienne, gliniane. Taką zaprawę narzuca się maszynowo lub kielnią i wyrównuje łatą. Stosuje się różne tynki na zewnątrz i wewnątrz budynków. Tynk może być jednowarstwowy (np. wewnętrzny tynk wapienny), dwuwarstwowy (np. spodnia warstwa z zaprawy cementowej, wierzchnia z cementowo-wapiennej) – zwykle tynki zewnętrzne, trzy-warstwowy, niekiedy wielowarstwowy. Tynki z zaprawy wapiennej są najstarszymi tynkami. Tynki gipsowe służą głównie do dekoracji, ozdabiania gzymsów itp. Tynki szlachetne mają zewnętrzną warstwę wykonaną z zaprawy wa-pienno-gipsowej, albo gipsowej, z dodatkiem np. pigmentów barwiących, grysu kamiennego. Jako tynki wewnętrzne można stosować tynki suche – są to płyty gipsowe podklejone kartonem, przybijane (do ścian drewnianych) lub przyklejane zaprawą gipsową (do ścian murowanych).

Tynk, jak szkło, powstaje z naturalnych surowców i też jest materiałem zdrowym i nieszkodzącym środowisku.

Nie jest to materiał specjalnie odporny na wpływy atmosferyczne – w ekstremalnych warunkach klimatycznych łatwo pęka i traci kolor.

Zastosowanie szkła i tynku

Szkło w domu znajduje różne zastosowanie. W wypadku ogrzewania energią słoneczną jest głównym i nieodzownym elementem „pomieszczeń słonecznych”. Współczesne duże energooszczędne (odpowiednio przeszklone i uszczelnione) okna upiększają budynek, zwiększając jednocześnie dopływ światła dziennego, co umożliwia ograniczenie używania sztucznego oświetlenia. W niektórych miejscach stosuje się szkło hartowane lub klejone w celu zmniejszenia ryzyka wybicia szyby, głównie w wypadku drzwi balkonowych i okien na parterze.

Wiele rodzajów szkła i szklanych wyrobów pełni funkcję dekoracyjną, przydając wnętrzu koloru i światła. Sklepy sprzedające przedmioty szklane i ceramiczne oferują szeroką gamę tych wyrobów. Można skomponować własną ciekawą dekorację przy użyciu elementów szklanych wytrawianych lub piaskowanych czy przesłoniętych jedwabiem.

Ze szkłem dobrze korespondują pomieszczenia wykończone tynkiem. Tynki mają na ogół łagodny, naturalny kolor – od bieli przez różne odcienie kremowego, jasno-różowego i szarego. Zgodnie z obecną modą na naturalne materiały, niemalowany tynk przyda wnętrzu „naturalności”. Można też użyć pigmentów, tak by tynk sprawiał wrażenie marmuru. Jeżeli jednak zdecydujesz się na pokrycie tynku – stosuj tylko farby wodne, by nie stracił on swojej właściwości „oddychania”, lub tapety papierowe.