Wypalana ziemia (glina)

Wypalana ziemia (glina)

Kiedy gliniany garnek po raz pierwszy wpadł do ognia i został później znaleziony w popiele utwardzony i lekko zabarwiony, zrodził się pomysł wypalania ziemi. Pierwsi garncarze nie mieli koła garncarskiego, ale umieli ugniatać i formować glinę w garnki, płytki i cegły. Umieli także wybrać typ gliny nadający się do wypalania.

Cegły i płytki są wyrabiane z mieszaniny gliny, piasku, łatwo topliwych łupków i innych minerałów. Lokalne złoża gliny zawierają minerały w różnych proporcjach, na przykład rudy żelaza, magnezję (tlenek magnezu), wapień, które nadają wypalonym cegłom charakterystyczne kolory. Uformowane i wysuszone cegły są wypalane w temperaturze 850-950°C. W czasie wypalania cegły nabierają różnych odcieni; te umieszczone w środku pieca uzyskują najgłębszy odcień. Cegłom formowanym ręcznie można nadawać różne kształty. Większość wypalanych cegieł jest jednak formowana maszynowo i ma znormalizowane kształty i wymiary (najczęściej są to prostopadłościany 25 x 12 x 6,5 cm). W zależności od właściwości gliny, maszynowo produkowane cegły są wytłaczane i cięte albo mechanicznie prasowane w formach, zanim zostaną poddane procesowi wypalania.

Chociaż wypalana glina ma większą spoistość, trwałość i odporność na pogodę niż surowa ziemia, należy pamiętać o negatywnych skutkach dla środowiska, wynikających ze zużycia energii i zanieczyszczeń w procesie wypalania.

Cegły suszone na słońcu są od wieków używane w indiańskich wioskach i jemeńskich domach w kształcie wież. Mokra glina z odpowiednimi dodatkami jest kształtowana ręcznie lub maszynowo, a wysuszone cegły, wiązane mokrą zaprawą glinianą i obrzucone tynkiem z gliny, tworzą ściany, a także dachy w kształcie kopuł.

Techniki ubitej ziemi praktycznie pozostały przez wieki takie same. Ziemia jest wykopywana i ubijana w drewnianych forach. Kiedy formy są już wypełnione, a ziemia ubita, puste formy przenoszone są na następne stanowisko. Ściany budowane taką metodą są odporne na deszcz i jeżeli przykryte są szerokim dachem, nie potrzebują dodatkowego wykończenia.

Cegła, dachówki, płytki i inne wyroby ceramiczne

Wypalona glina znana była od tysięcy lat. Jest to ciepły, „oddychający” materiał, doskonale harmonizujący z miejscem, z którego został pozyskany. W klimacie umiarkowanym i wilgotnym cegła wypalana sprawdza się lepiej niż suszona na słońcu.

Ręcznie robione cegły mają unikalny koloryt – różnorodne odcienie brązu, czerwieni, żółci i szarości, a ich faktura jest ziarnista lub gładka. Do prac wykończeniowych i zdobniczych używa się terakoty – zarówno w nowych, jak i odnawianych starszych budynkach. Pokrycie dachów bardzo często wykonuje się z dachówek ceramicznych (z wypalonej gliny). Są one w różnych kolorach – czerwone, brązowe, moręgowate, szare, prawie czarne – i rozmaitych kształtach – od prostych do ostro zakończonych dachówek hiszpańskich i zaokrąglonych rzymskich. Większe dachówki dwułukowe mają tak wykonane krawędzie, że mogą ściśle na siebie zachodzić. Do wykładania pionowych ścian można użyć płytek prostych lub o bardziej wyszukanym kształcie. Wybór jest tu bardzo duży.

Pierwsi garncarze lepili swoje wyroby z uprzednio wygotowanej gliny, następnie zdobili je glazurą. Z Chin z okresu dynastii Han (206 p.n.e.-220 n.e.) pochodzą (zdobione glazurą) naczynia z wypalanej w wysokiej temperaturze gliny. W VII w. pojawiły się w Chinach wyroby porcelanowe z białej glinki kaolinowej, którą niekiedy wciąż nazywa się glinką chińską.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.