Projektowanie pod kątem dobrego oświetlenia

Naturalne światło zewnętrzne jest delikatne i zmienne. Jego intensywność zmienia się w ciągu roku i w ciągu dnia -jest rozproszone poranną mgiełką, przyciemnione chmurami czy osłonięte (dając cętkowane cienie) drzewami. Światło Księżyca także się zmienia, zgodnie z jego fazami, i oczywiście zależnie od pogody. Te naturalne zmiany oświetlenia stymulują nas, podtrzymują naszą aktywność i dobre samopoczucie.

Powinniśmy być bardziej świadomi tej różnorodności i wykorzystywać ją w naszych domach. Niestety, wiele domów ma okna jedynie od frontu i z tyłu, a niektóre mieszkania mają okna tylko na jedną stronę. W takiej sytuacji niewiele możemy zrobić, ale – gdy się rozbudowuje dom -można dodać okna wychodzące na różne strony. Można także dodać okna w dachu lub wykuszowe, a także dodatkowe okna obok już istniejących.

Oświetlenie z dwóch przeciwnych stron jest zawsze przyjemniejsze niż światło z jednego tylko kierunku. Dodając nowe okna należy pamiętać, by spełniały one konkretne zadanie – na przykład wpuszczały światło poranka do sypialni, kuchni czy jadalni.

Jakość światła słonecznego

Światło słoneczne może padać bezpośrednio, może być odbite lub rozproszone, a jego barwa zależy od pory roku, pory dnia oraz pogody. Słońce świecące wprost przez okno jest najsilniejsze, tworzy ostre cienie i razi w oczy. Światło słoneczne może się także odbijać od powierzchni na zewnątrz i wewnątrz pokoju. W zależności od jasności i rodzaju powierzchni może być przytłumione i zmienić nieco kolor powierzchni, od której się odbija. Przechodząc przez filtr taki jak firanki, matowe szkło, żaluzje czy zasłony -ulega rozproszeniu. Jest ono wtedy „miękkie” i prawie nie powoduje cieni.

Ilość i jakość światła powinna być dostosowana do potrzeb każdego pomieszczenia. Oświetlenie bezpośrednie powinno być w kuchni, biurze, na schodach i w cieplarni; w pomieszczeniach tych jasne światło jest niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa lub hodowania roślin. Można podświetlić kluczowe punkty i wywoływać wizualne efekty za pomocą małych okien i wiązek światła. Spokojniejszą, przyjemną atmosferę w pokojach dziennych daje światło odbite i rozproszone.

Promienie ultrafioletowe (UV)

Z catego widma promieniowania słonecznego, promieniowanie ultrafioletowe, odznaczające się bardzo dużą aktywnością biologiczną, może źle oddziaływać na ludzki organizm. W malej ilości jest ono nawet niezbędne dla człowieka; w razie długiego oddziaływania powoduje przedwczesne starzenie skóry, uszkodzenie wzroku, a nawet może być przyczyną czerniaka lub innych postaci raka skóry. Od lat toczy się pomiędzy lekarzami dyskusja, gdzie przebiega ta delikatna granica pomiędzy pożądana ilością promieniowania UV, a przedawkowaniem go. Nie jest to łatwe do ustalenia, gdyż istnieje duża zależność szkodliwości promieniowania UV od różnych czynników – strefy klimatycznej, rodzaju skóry (jasna bądź ciemna karnacja), ilość czasu spędzanego na słońcu, a także wieku (dzieci są bardziej podatne na działanie ultrafioletu). Promieniowanie UV dzieli się umownie na cztery zakresy: UVA – 315 do 400 nm, UVB -280 do 315 nm, UVC – 200 do 280 nm oraz ultrafiolet próżniowy (pochłaniany całkowicie w atmosferze).

Do powierzchni Ziemi dociera tylko nieznaczna część UV, przy czym im jest ono bardziej krótkofalowe, tym jest bardziej pochłaniane w atmosferze, głównie przez zawarty w niej ozon. Wskutek uszkodzenia warstwy ozonowej dociera do powierzchni Ziemi większa ilość ultrafioletu – zwłaszcza z zakresu UVC. Dlatego coraz istotniejsze staje się zapewnienie właściwej ochrony i umiarkowane korzystanie z kąpieli słonecznych.

Konstrukcja domów i szyby ze zwykłego szkła chronią nas przed całym zakresem promieniowania UV. Okna wykonane z pewnych gatunków tworzyw sztucznych, jak na przykład szkła organicznego (żywicy akrylowej) bądź poliwęglanu, nie stanowią już dostatecznej osłony. Takie okna stosuje się w przyczepach kempingowych, jako osłony na werandach lub jako obudowa ogrodów zimowych.

W miejscach, gdzie liczba godzin słonecznych w ciągu roku jest mała, ten rodzaj szyb ma pewne zalety, gdyż zwiększają one penetrację promieni słonecznych.

W lecie, w klimacie gorącym, nie są jednak zalecane. Promieniowanie ultrafioletowe może także powodować wydzielanie się szkodliwych związków z mebli, szczególnie jeżeli zostały zrobione z włókien pochodzenia syntetycznego. Niewielkie ilości promieniowania UV emitują również świetlówki (lampy fluorescencyjne).