Wskutek zmian, jakie na przestrzeni setek lat zaszły w otaczającym nas środowisku, coraz mniejszą wagę przywiązujemy do wrażeń zapachowych, a bardziej jesteśmy ukierunkowani na dźwięk i barwę. Z wszystkich ssaków, właśnie ludzie obdarzeni są najsłabszym zmysłem węchu (powonieniem) i z czasem ten ważny zmysł zaczął odgrywać dla nas trzeciorzędna rolę.

Zmysł węchu

Nie bardzo wiadomo, dlaczego przywiązujemy w sumie tak małe znaczenie do otaczających nas zapachów. Nos, w którym znajdują się receptory powonienia, nawet w przypadku człowieka, jest kilka tysięcy razy bardziej wrażliwym czujnikiem, niż na przykład jama ustna, miejsce zmysłu smaku. Prawdopodobnie każdy z nas, w momencie poczucia jakiegoś charakterystycznego zapachu, na przykład perfum, ma od razu właściwe skojarzenia -przychodzi mu wówczas na myśl jakaś wcześniejsza sytuacja lub konkretna osoba.

Nasz zmysł węchu uległ jednakże ogromnemu stępieniu w wyniku zanieczyszczenia środowiska. Reagując przykrym odczuciem na jakiś nieprzyjemny zapach, często zapominamy, że jest to ostrzeżenie dla naszego organizmu, aby nie wdychać zawartych w powietrzu toksyn. Pomijając te sygnały płynące z wnętrza organizmu, narażamy się nie tylko na stres, uczucie zmęczenia, ale i nierzadko na dużo poważniejsze choroby.

Bardzo często jesteśmy uczuleni na zapachy wydzielające się z syntetyków. Przykładem może być nowy pokój hotelowy, gdzie prawie wszystko zrobione jest z tworzyw sztucznych. Nie zawsze jednak potrafimy dobrze zidentyfikować źródło tych zapachów. Z czasem zaczyna się nam wydawać, że początkowo silne i nieprzyjemne zapachy zelżały i przestajemy zwracać na nie uwagę. Niestety tak nie jest. To raczej myśmy się przystosowali do szkodliwego odoru. Niebezpieczeństwo nadal jednak pozostało takie samo, gdyż jak mawia dr Alfred Zamm, amerykański lekarz i ekolog: „…jeżeli czegoś nie można jeść, nie należy również tego wdychać”.

Zanieczyszczenia wykrywane węchem

Większość najczęściej występujących zanieczyszczeń w powietrzu jest wyraźnie wyczuwalna – na przykład spaliny samochodowe, dymy unoszące się z fabryk i innych zakładów przemysłowych, smog, a także zanieczyszczenia z syntetycznych materiałów wewnątrz budynku, sztuczne zapachy wydzielane przez obecnie produkowane środki czystości, kosmetyki i od-świeżacze powietrza.

Te wyczuwalne zanieczyszczenia mogą być nie tylko nieprzyjemne, ale także szkodliwe dla zdrowia. Na przykład dym papierosowy, zmywacz do paznokci, odświeżacze powietrza, wiele plastików, farby, lakiery, winylowe tapety.

Podobnie jak pewne bakterie, kurz, wilgoć i związane z nią pleśnie, alergię mogą wywoływać również niektóre zapachy pochodzenia naturalnego, jak na przykład zapach żywicy i gumy.

Wszystkie wymienione zanieczyszczenia mogą być przyczyną wielu zaburzeń zdrowia. Szczególnie negatywnie oddziałują na górne drogi oddechowe, powodują obrzęki błony śluzowej i zatkanie nosa, mdłości, bóle głowy i alergie, które mogą też stać się przyczyna astmy; powodują nadmierną wrażliwość na zapachy wydzielające się z innych środków chemicznych, prowadzą do nerwic i stałego poczucia znużenia.