Dźwięk – jako zaburzenie falowe, przenosi energię i, podobnie jak światło, oddziałuje na cały organizm – na ciało i umysł, a więc i na nasze nastroje. „Przyjemne” dźwięki – muzyka, śpiew, deklamacja – potrafią wywoływać w nas uczucia uniesienia, podniosłości lub ukojenia. Niektóre odgłosy natury – wiatr poruszający liśćmi lub źdźbłami traw, krople deszczu stukające o parapet lub śpiew ptaków wywołuje w nas poczucie wspólnoty z otaczającym światem. Dźwięki nieprzyjemne wywołują uczucie napięcia i narastającego stresu. Duże natężenie tych dźwięków może być znacznym zagrożeniem dla zdrowia, powodując takie same objawy psychicznego i fizycznego zmęczenia, jakie wywołuje długotrwałe napięcie psychiczne; może także spowodować uszkodzenie słuchu. W odróżnieniu od bodźców wzrokowych i zapachowych, na negatywne oddziaływanie dźwięków narażeni jesteśmy nawet w stanie nieświadomości – podczas snu lub w gorączce. Wiadomo, że w pomieszczeniach, do których w nocy dociera nawet niewielki hałas uliczny, śpi się gorzej – organizm zachowuje stałą czujność.

„Zanieczyszczenie” środowiska hałasem

Przywykło się uważać, że czynniki zatruwające środowisko naturalne, to wyłącznie różne substancje toksyczne. Tymczasem hałas jest jednym z bardziej uciążliwych czynników, wpływających negatywnie na nasze samopoczucie i prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Większość ludzi narażona jest na ten negatywny bodziec w pracy, w miejscach użyteczności publicznej, w środkach komunikacji miejskiej i w czasie dalszej podróży. W domu często nie bywa wcale lepiej, dużo mieszkań jest usytuowanych w pobliżu ruchliwych ulic, placów budowy czy lotnisk. Jeżeli dodamy do tego hałas spowodowany użytkowaniem różnych urządzeń elektrycznych -pralek, zmywarek, kosiarek do trawy, radia, telewizora i wielu innych, to z łatwością przekonamy się w jakim hałasie przychodzi nam żyć. Może to stać się w końcu poważnym źródłem depresji.

Hałas w domu. Można wymienić trzy podstawowe źródła hałasu wewnątrz domu: dźwięki z zewnątrz przenoszone przez powietrze nawet z dużych odległości, dźwięki powstałe wewnątrz, na przykład w wyniku uderzeń w podłogę, ściany itp. i dźwięki wzmocnione wskutek rezonansu.

Skuteczność ścian, podłóg, stropów jako barier ochronnych przed hałasem w dużym stopniu zależy od ich grubości. Im są one grubsze, tym bardziej pochłaniają dźwięki, przy czym ziemia, cegła, beton stanowią zwykle lepszą warstwę izolacyjną przed hałasem niż drewno. Hałas powstały w wyniku uderzenia jest lepiej tłumiony przez miękką powierzchnię. Podłoga przykryta dywanem lub miękką wykładziną lepiej wytłumia niepożądane dźwięki.

Czym jest dźwięk?

To co nasze ucho odbiera jako dźwięk – to zmiany ciśnienia w ośrodku, zachodzące z odpowiednią częstotliwością. Są to fale dźwiękowe (sprężyste) o częstotliwości 16-20 000 Hz (herców). Fale dźwiękowe (czyli dźwięki) o mniejszej i większej częstotliwości nie są słyszalne przez człowieka. Dźwięki najwyższe (około 20 000 Hz) stają się z wiekiem coraz trudniejsze do uchwycenia. Źródłem dźwięku są drgające ciała stałe (struny, membrany) oraz zawirowania powietrza. Dźwięki rozchodzą się (z różnymi prędkościami) zarówno w ośrodku gazowym, ciekłym, jak i stałym. Pod względem energetycznym dźwięk określa jego poziom natężenia mierzony w decybelach (dB) – w skali logarytmicznej. Subiektywne odczucie dźwięku wyraża się głośnością, zależną od jego natężenia i częstotliwości; przy ustalonym natężeniu dźwięku człowiek odbiera jako najgłośniejsze dźwięki do częstotliwości 3000-4000 Hz, a jako najmniej głośne – o częstotliwości poniżej 100 Hz i powyżej 10 000 Hz. To, czy jakiś dźwięk przyjmujemy jako drażniący dla ucha, czy też bardziej przyjemny zależy w dużej mierze od źródła, z którego on pochodzi. Mniejszą uwagę przywiązujemy na przykład do hałasu ulicznego, niż do głośnej muzyki, czy rozmowy. Obecnie buduje się bardzo szczelne domy, dobrze izolowane zarówno cieplnie, jak i akustycznie. Przenikanie z zewnątrz hałasu może być ograniczone do tego stopnia, że czasem czujemy się z tym nieswojo. Taka cisza stwarza poczucie izolacji i dyskomfortu, a dźwięki wewnątrz domu wydają się nienaturalnie głośne i drażniące.

1. Dźwięki z zewnątrz przenoszone przez powietrze – hałas uliczny, ewentualnie hałas lotnisk i dużych zakładów przemysłowych, maszyn ogrodniczych, dźwięki pochodzenia naturalnego, jak grzmoty i śpiew ptaków; te dźwięki przenikają do wnętrza budynków głównie przez otwarte drzwi i okna, a także przez wszelkie nieszczelności, na przykład szczeliny w ścianach.

2. Dźwięki powstające wewnątrz domu, na przykład w wyniku uderzenia jakiegoś przedmiotu o podłogę, pracy urządzeń elektrycznych, a także głośna muzyka; dźwięki te przenikają przez dużo cieńsze i gorzej izolowane ściany i stropy wewnętrzne; przedmioty o dużych, twardych powierzchniach silnie odbijają fale dźwiękowe, przyczyniając się do ich rozchodzenia się; materiały miękkie, jak tkaniny, dywany, wykładziny pochłaniają dźwięki i wyciszają pomieszczenia.

3. Dźwięk wzmocniony wskutek nałożenia się fali, rozchodzącej się ze źródła różnymi kanałami dźwiękowymi. W ten sposób w betonowej strukturze budynku rozchodzą się na duże odległości dźwięki powstałe wskutek uderzeń hydraulicznych w rurach wodociągowych, pracy silników windy itp.