Wentylacja

Zwiększanie ruchu powietrza sprzyja parowaniu skóry i powoduje, że czujesz się świeżo i masz więcej energii.

Na szczęście, na wielu gorących obszarach występują silne wiatry, które mogą wychłodzić dom drogą naturalnej wentylacji. Wentylacja na przestrzał – od jednej strony domu do drugiej – to metoda tradycyjna. Chłodne powietrze przenika do domu, najlepiej na poziomie podłogi, i wypiera ciepłe powietrze przez okna i otwory wentylacyjne na wyższym poziomie. Jeżeli mieszkasz w suchym klimacie, możesz zwiększyć wilgotność powietrza przenikającego do domu, umieszczając na jego drodze basen, szerokie i płytkie gliniane naczynia z wodą albo roślinność.

Można też zastosować urządzenia „zbierające” wiatr (nawietrzniki), powszechnie używane na Bliskim Wschodzie, na przykład malqaf czy badgir. Umieszczane są one na dachach, gdzie chwytają chłodny wiatr i kierują go otworem wentylacyjnym do dolnych części domu. Różnica między ciśnieniem po stronie nawietrznej i zawietrznej budynku powoduje wciąganie chłodnego powietrza w dół. Witraże okienne i zasłony, takie jak egipska ozdobna mashrabiya z drewnianych kołeczków, pozwalają powietrzu swobodnie przenikać do pomieszczeń, zmniejszając jednocześnie ostry blask promieni słonecznych.

W sytuacjach, gdy skorzystanie z wiatru nie jest możliwe, wentylacja może być wywołana za pomocą tzw. „efektu nagromadzonego ciepła”. Gorące powietrze zgromadzone w nasłonecznionym pomieszczeniu jest wypychane przez powietrze chłodniejsze, dostające się do wnętrza na niższym poziomie. Taki system chłodzenia jest jakby odwróceniem biernego systemu słonecznego ogrzewania. Oba systemy działają na zasadzie konwekcyjnej wymiany ciepła. Ciepło nagromadzone w przedmiotach w środku domu pozwala na kontynuowanie tego procesu także w nocy. By w pełni wykorzystać tę metodę w wielu domach w Stanach Zjednoczonych i Australii instaluje się kominy cieplne, używane wyłącznie do wentylacji (działają odwrotnie do nawietrzników).

Chłodzenie przez wypromieniowanie ciepła na zewnątrz

Jest jeszcze inny, mniej znany sposób na odwrotne użycie biernego systemu słonecznego ogrzewania: przez wychłodzenie w nocy miejsc gromadzących energię słoneczną tak, by następnego dnia ponownie mogły ją gromadzić. Należy w tym celu otworzyć w nocy otwory wentylacyjne i żaluzje w miejscach gromadzenia energii słonecznej, a zamknąć wszelkie otwory łączące je z wnętrzem domu. Następnego ranka miejsce to będzie wystarczająco wychłodzone by ponownie absorbować energię słoneczną. Cykl ten powtarza się i z nadejściem nocy ciepło jest znów wypromieniowane na zewnątrz. Budynek można też chłodzić (wykorzystując parowanie) przez umieszczenie na dachu wodnych wymienników ciepła; w dzień – dzięki parowaniu wody – budynek się ochładza, a w nocy się ogrzewa (para skraplając się oddaje ciepło).

Kolektory- słoneczne, gromadzące energię słoneczną w czynnym systemie ogrzewania słonecznego, mogą być użyte również w systemie chłodzenia. Biorąc pod uwagę wysokie koszty klimatyzacji, wykorzystanie tu energii słonecznej może być ekonomicznie atrakcyjne. W ten sposób twój dom może być ogrzewany i chłodzony głównie energią słoneczną przez cały rok.

Ocienianie

Pierwszym krokiem jest ograniczenie ilości energii słonecznej przenikającej do środka przez okna. Należy w zasadzie zastosować metody to znaczy szerszy okap dachu, markizy, żaluzje, zasłony, werandy, szyby o małym stopniu przenikania światła; należy jednak zwrócić większą uwagę na ocienienie całej budowli drzewami, krzewami, pnączem a także osłonięcie jej ziemią. Tam, gdzie ocienianie jest trudne, najlepiej jest doprowadzić do odbicia jak największej ilości promieniowania słonecznego przez pomalowanie dachu i ścian zewnętrznych na biało lub też, jak się to skutecznie robi w Kalifornii, przez pokrycie powierzchni dachu odbijającą metalową warstwą.

Na stopień ocienienia domu w znacznym stopniu może wpływać jego kształt i rozkład pomieszczeń. Od czasów starożytnych były znane zalety domów z wewnętrznym podwórzem. Grube ściany zewnętrzne i dach chronią wewnętrzne pomieszczenia dzienne, a słońce pada na dziedziniec podwórza tylko koło południa.

Dom z wewnętrznym podwórzem jest w sposób naturalny wychładzany przez prądy konwekcyjne. Kiedy chłodne powietrze wewnętrznych pomieszczeń ociepla się, unosi się i przesuwa na podwórze. Po zachodzie Słońca temperatura powietrza na zewnątrz szybko się obniża, ruch powietrza odwraca się i chłodne powietrze przenika do pomieszczeń, wychładzając je. Ciepły dziedziniec i płaskie dachy wypromieniowują w nocy zebrane ciepło i są często używane jako miejsca do spania. W zimie żaluzje utrzymują ciepło w środku budynku. Drzewa, rośliny, baseny i fontanny na wewnętrznym podwórzu przyczyniają się do zwiększenia wilgotności suchego powietrza.